ثواب و آداب زیارت امام حسین
29 مرداد 1402
اولين زائران اباعبدالله الحسين عليه السلام
29 مرداد 1402
سؤال سوم:
کاروان اسرای حسینی در کدام اربعين به کربلا آمدند؟
نظر علمای شیعه دربارۀ اوّل اربعين حضرت سيدالشهداء عليهالسلام
- ابوريحان بيرونى(متوفای440ق) در كتاب نفيس خود نوشته است: درروز بيستم (ماه صفر، سال 61) سر امام حسين عليهالسلام را به بدنش ملحق كردند و در همانجا دفن نمودند و زيارت اربعين دربارۀ اين روز است… .[1]
- سيد ابن طاووس(متوفای664ق) در كتاب لهوف فرموده است: «خاندان رسالت پس از خلاصى از اسارت در خدمت امام سجاد عليهالسلام از شام حركت كرده و در بين راه به شخص راهنما و همراه خودشان كه يزيد پليد بر آنها گماشته بود، گفتند: «کاروانِ ما را از از سوی عراق ببر».
وى قافله را به عراق برگردانيد و وارد كربلا شدند. هنگامی که اهل البيت به مرقد مطهّر امام حسين عليه السّلام رسيدند، جابر بن عبد اللَّه انصارى و جمعى از بنى هاشم و مردانى از آنها را يافتند كه براى زيارت قبر امام حسين عليه السّلام فرا رسيده بودند: فَوَافَوْا فِي وَقْتٍ وَاحِدٍ وَ تَلاقَوْا بِالْبُكَاءِ وَ الْحُزْنِ وَ اللَّطْمِ وَ أَقَامُوا الْمَآتِمَ الْمُقْرِحَةَ لِلْأَكْبَادِ وَ اجْتَمَعَ إِلَيْهِمْ نِسَاءُ ذَلِكَ السَّوَادِ فَأَقَامُوا عَلَى ذَلِكَ أَيَّاماً؛[2] همگان در يك زمان به عزادارى و نوحه سرايى پرداختند و سوگوارى جگرسوزى بر پا نمودند و زنان آن آبادى نيز با ايشان به عزادارى پرداختند و چند روز در كربلا اقامت كردند». - مرحوم شيخ بهایى(متوفای1031ق) گفته است: «علت زيارت اربعين، ورود اهل بيت امام حسين عليهالسلام از شام به كربلا و الحاق رئوس به اجساد مطهر است».[3]
- علامه مجلسى(متوفای1110ق)[4] در كتاب زاد المعاد فرموده است: «رأس مطهر و پاک سيدالشهدا در روز اربعين اوّل (بيستم ماه صفر سال شصت و يك)، به همراه امام سجاد و ساير اهل بيت: از شام وارد كربلا شد و آن حضرت سرهاى مقدس شهدا را به بدنهاى آن بزرگواران ملحق كرده است».
- علامه سيد محسن امين عامِلى(متوفای1371ق) در کتاب خود، آمدن اُسرای اهل بيت عليهمالسلام را به كربلا و ملاقات آنان را با جابر بن عبدالله انصارى را مانند سيد ابن طاووس در کتاب لهوف نقل فرموده است.[5]
جالب اینکه مرحوم سید محسن امین عامِلی خودش در آخر کتاب لواعج الاشجان فی مقتل الحسین علیه السلام نوشته است: شتری از عشیرۀ بنی عقیل شامی کرایه کردم و شخصی از آنان را نیز به عنوان راهنما گرفتم و در کمتر از ده روز از دمشق به کربلا رسیدم(یعنی آمدن کاروان اُسرا در هنگام بازگشت از شام به کربلا در این مدت بعید نیست).
- محدّث نورى(متوفای1320ق) صاحب كتاب لؤلؤ والمرجان، هفت دليل بر نیامدن اُسرای اهل بيت عليهمالسلام در اربعين اوّل به كربلا آورده است كه شهيد محراب آية الله آقاى حاج سيد
محمدعلى قاضى طباطبایى(شهادت درتاریخ دهم آبان، سال1358ش) در كتاب گرانسنگ «تحقيق درباره اول اربعين حضرت سيدالشهداء عليه السلام» همۀ دلایل محدث نورى را جواب مى دهد.
ايشان پس از تحقيق مبسوطى مىفرمايد: «قائل شدن به اين كه اُسرای اهل بيت عليهم السلام در اربعين
اول در ماه صفر سال 61 هجرت به كربلا آمده اند، اقوى و نشانه ها و قرائن زيادى بر آن قول، بيشتر
است و این قولِ مشهور قابل اعتماد است و اقوال ديگر اعتمادى به آنها نيست».
مرحوم شیخ باقر حِلّی، زبان حال حضرت زینب3را در روز اربعین، اینگونه به صورت شعر سروده است:
أحُسَينٌ جِئنَا وَ الرُّؤوسُ جَميِعُها مَعَنا لِنُدْفِنُها مَعَ الأجسادِ
ای حسین ما آمدیم و همۀ سرهای شهدا با ماست تا آنها را با جسدها دفن کنیم.
منبع :مجید جعفرپور؛دانستنی های اربعین چهارده پرسش و پاسخ معرفتی دربارۀ اربعین؛قم: بیت الأحزان، 1401.
پی نوشتها :
[1] . الآثار الباقية عن القرون الخالية، ص331.
[2] . لهوف، سید ابن طاووس، ص196.
[3] . رساله توضيح المقاصد، ص6.
[4] . بحارالانوار، علامه مجلسی، ج98، ص334.
[5]. لواعِجُ الأشجان فِی مَقتلِ الحُسین علیه السلام، ص237 ـ 238 ؛ أعيان الشيعه، ج15، ص180 ـ 182 .
