مقدمه

أللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ صَلِ‏ عَلَى‏ الْحُسَيْنِ‏ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ الرَّشِيدِ، قَتِيلِ الْعَبَرَاتِ وَ أَسِيرِ الْكُرُبَاتِ، صَلَاةً نَامِيَةً زَاكِيَةً مُبَارَكَةً، يَصْعَدُ أَوَّلُهَا وَ لَا يَنْفَدُ آخِرُهَا، أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلَادِ أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ، يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ.[1]

أللَّهُمَّ‏ رَبَّ‏ الْحُسَيْنِ‏، إشْفِ صَدْرَ الْحُسَيْنِ، أللَّهُمَّ‏ رَبَّ‏ الْحُسَيْنِ،‏ اُطْلُبْ بِدَمِ الْحُسَيْنِ.[2]

ای امام و ‌ای امیر اربعین، یَابنَ الحَسَن                ای علمدار مسیر اربعین، یَابنَ الحَسَن

میزبان و سفره ­دار اربعین، یَابنَ الحَسَن                بهترین لبیک بر هَل مِن مُعین، یَابنَ الحَسَن

ای تمام عشق بر هجران رویت مبتلا                  در پی روی تو هستم از نجف تا کربلا

اربعین می آید و جوشد سبوی کربلا                 بر مشامم می رسد هر لحظه بوی کربلا

اربعین؛ یعنی همان تجدید بیعت با شما               عشق با پای پیاده از نجف تا کربلا

اربعین؛ یعنی قدم بگذاشتن در راه نور                انتظار منجی و آمادگی بهر ظهور

میهمانت می­شوم با اشک جاری از دو عین        بر لبم جاریست ذکر «یَا لَثاراتِ الحُسین»[3]

«مهدويت» نگاه سبز شيعه و ادامۀ كربلا و نگاه سرخ حسين بن علی(علیه السلام)است. عنصر و رویدادی که حلقۀ پیوند بین این دو را برقرار می کند، «اربعین» است؛ چرا که اربعین به عاشورا امتدادی می­دهد که به ظهور ختم می­شود.

از زمان استغاثۀ غريبانۀ امام حسين(علیه السلام) ، سال‏ها و قرن‏ها مى‏گذرد؛ اما انعكاس آن را مى‏توان در لحظه لحظه تاريخ به گوش جان شنيد. اين فرياد نه ‏تنها رو به خاموشى و افول نگذاشته؛ بلكه هرروز رساتر و پرصلابت‏تر، بر خروش و جوشش آزادگان عالم مى‏افزايد.

گويا امام حسين عليه السّلام و تمام انبيا، اوليا و مردان الهى، سال‏ها و قرن‏ها چشم به راه دوخته و به انتظار نشسته‏اند تا امام عصر(علیه السلام) ندايشان را پاسخ گويد، پرچم بر زمين مانده ‏شان را بر دوش گيرد، داغ‏هاى كهنه ‏شان را التيام و آرمان‏هاى بلندشان را تحقق بخشد.[4]

«روز ظهور»، هنگام پاسخ به استغاثه مظلومانه امام حسين(علیه السلام)است و حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف پاسخ دهندۀ آن ندا و لبيك‏ گوى آن. در اين گسترۀ بى‏انتها و افق‏هاى دور آن، كسى به‏ خروش و التهاب فرزندش كه براى رسيدن آن روز، گذر آرام آرام و جانكاه لحظه‏ ها را به تماشا مى ‏نشيند و روزها و سال‏ها را با چشمان منتظرش بدرقه مى‏ كند، وجود ندارد.

پس كسانى مى‏توانند همراهىِ حسين(علیه السلام) را آرزو كنند و تمناى «يَا لَيْتَنِي‏ كُنْتُ‏ مَعَكُمْ‏ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِيماً»[5] نمايند كه در دورۀ غيبت و ظهور، به وظايف خويش جامه عمل بپوشانند. آن‏كه «هَل مِن نَاصِرِ» مهدى را پاسخ مى‏گويد، اگر در كربلا هم بود، نداى حسين (علیه السلام) را لبيك مى‏ گفت.

امروز بى‏طرفى و غافل از خود و زمان خويش بودن، حسينى بودن و مهدوى بودن نيست. در اين ميان؛ وظيفه انديشمندان، محققان و مبلغان و تمام مشتاقان فرهنگ حسينى است كه زمينه ‏سازان ظهور فرزندش باشند؛ اميد كه چنين باشد.

به راستى چه رمزى مُهر سكوت بر لبان بسته و چه سرّى در اين ميان رخ پنهان كرده است؟ چرا ياد امام حسين(علیه السلام)هميشه و همه جا، همراه و هم‏پاى ياد حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف است؟ چرا هرجا سخن از حسين (علیه السلام)است، نام حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف نيز رخ مى‏ گشايد؟ چرا عاشورا روز «ظهور» است و ياد حسين(علیه السلام) آغازين كلام مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف …؟.[6]

خدمت در محضر امام حسين(علیه السلام) و توفيق يارى حضرت و شمشير زدن در ركاب او، بزرگترين توفيقات الهى بود كه نصيب عده‏اى از خواص عصر امام حسين(علیه السلام) شد.

همچنان كه فراهم نمودن شرايط و مقدمات ظهور حضرت ولى عصر(علیه السلام) و توفيق جنگيدن در ركاب آن بزرگوار، از ديگر موهبت‏هاى الهى است كه نصيب عده‏اى از خواص مى ‏شود. در عظمت و شرافت خدمت‏گذارى، نصرت به آن آستان بلند، همين بس كه امام زمان(علیه السلام)نيز عاشق جدّ بزرگوار خود و مشتاق خدمت به او است.

آن حضرت در زيارت ناحيه مقدّسه‏^[7] مى‏فرمايد: «فَلَئِنْ أَخَّرَتْنِي‏ الدُّهُورُ، وَ عَاقَنِي عَنْ نَصْرِكَ الْمَقْدُورُ، وَ لَمْ أَكُنْ لِمَنْ حَارَبَكَ مُحَارِباً، وَ لِمَنْ نَصَبَ لَكَ الْعَدَاوَةَ مُنَاصِباً، فَلَأَنْدُبَنَّكَ صَبَاحاً وَ مَسَاءً، وَ لَأَبْكِيَنَّ عَلَيْكَ بَدَلَ الدُّمُوعِ دَماً، حَسْرَةً عَلَيْكَ وَ تَأَسُّفاً عَلَى مَا دَهَاكَ وَ تَلَهُّفاً؛[8] اگر روزگار مرا به تأخير انداخت و مقدّرات از يارى و نصرت تو در روز عاشورا بازداشت، هر آينه من صبح و شام بر تو ندبه مى‏كنم و به جاى قطرات اشك، بر تو خون مى ‏گريم…».

آرى، يارى امام عصر(علیه السلام)، عبادتى بزرگ است؛ چرا كه در حقيقت خدمت به تمام پيامبران و اوصيا و امامان معصوم:است؛ زيرا او آخرين حجت الهى است و ارادۀ خداوند بر آن تعلق يافته كه زحمات طاقت‏ فرساى همۀ پيامبران را، به دست با  كفايت آخرين حجت خود به ثمر رساند. اگر نهضت جهانى آن موعود موجود، از برنامۀ جهانى خلقت حذف شود، برنامۀ همۀ پيامبران عقيم گشته و هدف نهايى فرستادن، رسولان و تشريع اديان ضايع و تباه مى‏شود.^[9]

خدمت به امام عصر(علیه السلام)، مطلوب امام صادق(علیه السلام) نيز بوده است. خلّاد بن قصّار مى‏ گويد: از امام صادق(علیه السلام) پرسيدند: آيا قائم متولد شده است؟ فرمود: «لَا، وَ لَوْ أَدْرَكْتُهُ‏ لَخَدَمْتُهُ‏ أَيَّامَ حَيَاتِي؛[10] نه متولد نشده ولى اگر من او را درك مى ‏كردم، همه عمر را با خدمت‏گزارى او سپرى مى‏ كردم».

هنگامى كه امام معصوم(علیه السلام) در حق حضرت حجت(علیه السلام) چنين تعبيرى به كار مى‏برد؛ مقام رفيع ياران آن حضرت و ارزش خدمت به آيين «انتظار» روشن مى‏ شود.[11]

این بار، وقت وفای ماست و این دستان بیعتِ وارث غدیر است که دلدادگان حضرتش، دلباختگانِ خدمت او شوند. وقت است که آستین نصرتش بالا زنند و حلقۀ غلامیِ تنها وارث غدیر به گوش آویزند و عاجزانه از خالق غدیر بخواهند:

«أللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ‏ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ‏ وَ الذَّابِّينَ‏ عَنْهُ؛[12] خدایا، مرا از یاوران و یارانش و سخت­ترین دفاع کنندگان او قرار بده».

خداوند سبحان را به حق اُمّ اَبیها مادر خوبی­ها قسم می­ دهیم که لیاقت خدمتگزاری در رکاب وارث کربلا به ما روزی فرماید تا خون­خواهِ  اهل­بیت: باشیم: «وَ اَنْ یَرْزُقَنِی طَلَبَ ثارِکُم مَعَ اِمامٍ مَهْدِيٍّ (هُدیً) ظَاهِرٍ نَاطِقٍ (بِالْحَقِّ) مِنْکُمْ؛[13] و این که خون‌خواهی شما را روزیِ من قرار دهد به همراه یک پیشوای هدایت و راستی و پیشوای نمایان و گویای به حق که از شما (اهل­بیت) است».

این اثر می­ کوشد به چهارده پرسشِ معرفتی دربارۀ اربعین با کمک آیات، روایات، زیارات، ادعیه و مناجات، پاسخی مستدل و مستند بدهد.

امید است این قدم ناچیز، به امضای وارث عاشورا برسد و حقیر سراپا تقصیر را جزء خادمانِ خادمان خویش قرار دهد.

(يَا أَيُّهَا الْعَزِيزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ وَ جِئْنا بِبِضاعَةٍ مُزْجاةٍ فَأَوْفِ لَنَا الْكَيْلَ وَ تَصَدَّقْ عَلَيْنا إِنَّ اللَّهَ يَجْزِي الْمُتَصَدِّقِينَ).[14]

 

 مجید جعفرپور/ شهر مقدس قم

هشتم شهریور 1401/ دوم صفر 1444

منبع :مجید جعفرپور؛دانستنی های اربعین چهارده پرسش و پاسخ معرفتی دربارۀ اربعین؛قم: بیت الأحزان، 1401.

پی نوشتها :

[1]. اقبالُ الأعمال، سید ابن طاووس، ج2، ص712.

[2]. کاملُ الزیارات، ابن قولوَیه، ص238.

[3] . شاعر: سعید نسیمی.

[4]. نينوا و انتظار تأملى نو، جمعی از محققان، ص10.

[5]. کامل الزیارات، ابن قولویه، ص213.

[6]. از حسين(علیه السلام) تا مهدى(علیه السلام)، محمد رضا فؤادیان، ص 8.

[7]. درباره اين زيارت، مقاله ‏اى از همين قلم در كتاب نينوا و انتظار تأملى نو، ص 236 ذكر شده است.

[8]. المزار الکبیر، ابن مشهدی، ص501.

[9]. ياد مهدى، محمد خادمی شیرازی، ص 199.

[10]. کتاب الغیبة، نُعمانی، ص245.

[11]. از حسين7 تا مهدى7، محمد رضا فؤادیان، ص39-41.

[12]. البلدُ الأمین، کفعمی، ص82.

[13]. کاملُ الزیارات، ابن قولوَیه، 177؛ مصباحُ المتهجِّد، شیخ طوسی، ج2، ص775؛ المزار الکبیر، ابن مشهدی، ص483.

[14]. سوره حضرت یوسف، آیه88.

مقدمه
سؤال اوّل:اختصاص اربعین برای سیدالشهدا
سؤال دوم:اولين زائران اباعبدالله الحسين عليه ‏السلام
سؤال سوم:زمان ورود کاروان اسرای حسینی به کربلا
سؤال چهارم:ثواب و آداب زیارت امام حسین
سؤال پنجم:ثواب و آداب زیارت امام حسین پیاده روی
سؤال ششم:فضیلت هزینه کردن در راه زیارت امام حسین
سؤال هفتم:بذل و بخشش خون قلب در زیارتنامۀ اربعین
سؤال هشتم:رابطه ­ای میان زیارت امام حسین و معرفت امام
سؤال نهم:ارتباط زیارت اربعین با مهدویت
سؤال دهم:علامت‏های شيعه
سؤال یازدهم:زید مجنون
سؤال دوازدهم:احیاگران پیاده روی اربعین در عصر حاضر
سؤال سیزدهم:بیست نکتۀ دوستانه در کشور عراق
سؤال چهاردهم:سبک زندگی اربعینی